رویش اولین دندان کودک، جز شیرین‌ترین خاطرات والدین است. این دندانهای کوچک، نقشی حیاتی در رشد و تکامل صحیح کودکان ایفا می‌کنند. اما این دندان‌ها از همان زمانی که شروع به رویش می‌کنند در معرض پوسیدگی هستند. از آنجایی که کودکان درک کاملی از اهمیت بهداشت دهان و توانایی مراقبت مستقل از دندانهای خود را ندارند، این وظیفه بر عهده‌ی والدین است تا با آگاهی و مسئولیت‌پذیری، از سلامت دندانهای شیری فرزندان خود محافظت کنند. در این مقاله به اهمیت دندانهای شیری، دلایل ایجاد پوسیدگی و درمان آن می‌پردازیم.
اهمیت دندان شیری در کودکان
کودکان ۲۰ دندان شیری، ۱۰ دندان در فک بالا و ۱۰ دندان در فک پایین دارند. این دندان‌ها معمولا از ۶،۷ ماهگی شروع به رشد می‌کنند و تا ۳ سالگی کامل می‌شوند. دندانهای شیری موقتی هستند و از ۵یا ۶ سالگی شروع به افتادن کرده و جا را برای رشد دندانهای دائمی باز می‌کنند.
دندانهای شیری کودکان از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند، زیرا نقش مهمی در تغذیه، گفتار و رشد کودک ایفا می‌کنند. اهمیت دندانهای شیری تنها به این موارد محدود نمی‌شود و رشد و سلامت این دندان‌ها در شکل گرفتن فک و دهان کودکان نیز تاثیر زیادی دارد. همچنین این دندان‌ها باعث شکل‌گیری درست و منظم دندانهای اصلی هستند. از این رو سلامت این دندان‌ها و مراقبت از آن‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد.
پوسیدگی دندان کودکان چیست؟
پوسیدگی زمانی اتفاق می‌افتد که سطح خارجی دندان یعنی مینای آن دچار آسیب شود و به سبب آن حفره‌های توخالی در دندان ایجاد شود. به عبارت دیگر پوسیدگی زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها بر روی دندان لایه مخربی به نام پلاک تشکیل می‌دهند. عدم درمان و رسیدگی به موقع باعث بزرگ‌تر شدن این حفره‌ها و در نتیجه از بین رفتن کل دندان می‌شود.
علائم پوسیدگی دندان شیری در کودکان
همانطور که مشخص است، کودک این توانایی را ندارد که به والدین خود اطلاع دهد دندان درد دارد. البته این موضوع برای کودکانی است که سن کمی دارند. از این رو دانستن و توجه به علائم پوسیدگی در کودکان برای والدین ضروری می‌باشد. تغییر رنگ دندان از مهم‌ترین نشانه‌های پوسیدگی دندان است. البته هر تغییر رنگی به این معنا نیست، زیرا مصرف داروهای مکمل مانند مولتی ویتامین و آهن می‌تواند موجب تغییر رنگ دندانهای کودک شود، که با مرور زمان کمرنگ‌تر خواهد شد. برای تشخیص درست اینکه تغییر رنگ ناشی از چیست، بهتر است به دندانپزشک مراجعه شود.
از دیگر علائم پوسیدگی دندان می‌توان به گریه کردن کودک در زمان جویدن و عدم تمایل به غذا خوردن اشاره کرد. همچنین تورم لثه‌ها و گونه‌ها و بوی بد دهان کودک نیز می‌تواند از نشانه‌های پوسیدگی دندان باشد. والدین باید نسبت به دندانهای شیری کودکان حساس باشند و با دیدن این علائم به دندانپزشک مراجعه کنند تا روند درمان را هرچه سریعتر آغاز نمایند.
دلایل به وجود آمدن پوسیدگی دندان شیری
یکی از مهم‌ترین دلایل به وجود آمدن پوسیدگی و خراب شدن دندان کودکان استفاده از نوشیدنی‌های شیرین و شیر در شب است. شب‌ها، جریان بزاق در هنگام خواب کاهش می‌یابد و سرعت پاک‌سازی حفره دهان از شیر یا مایعات شیرین‌شده کمتر می‌شود. از این رو روند ایجاد پوسیدگی تسریع می‌گردد و کودک دچار پوسیدگی‌های زودرس دندانی می‌شود.
یکی دیگر از دلایل پوسیدگی، استفاده زیاد از مواد قندی و به دنبال آن رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان و باقی ماندن ذرات خوراکی داخل دهان است. این مواد به اسید تبدیل شده و به مرور موجب پوسیدگی دندان شیری کودکان خواهند شد.
رفلاکس معده هم می‌تواند باعث پوسیدگی دندانهای شیری شود. برخی کودکان از بدو تولد به بیماری رفلاکس یا بازگشت اسید معده به دهان مبتلا هستند که این اسید، یکی از عوامل مخرب سلامت دندان‌ها است. علاوه بر این موارد، پوسیدگی می‌تواند از دهان والدین به کودکان نیز سرایت کند. بوسیدن از ناحیه دهان و استفاده از قاشق مشترک و مواد غذایی خورده شده باعث انتقال پوسیدگی می‌شود.
راه‌های جلوگیری از پوسیدگی دندانهای شیری در کودکان
مانند هر بیماری دیگر، باید توجه داشت که پیشگیری از پوسیدگی دندان شیری بهتر از درمان آن است. یکی از مهم‌ترین اقدامات برای جلوگیری از پوسیدگی دندانهای شیری این است که هنگامی دندانهای شیری کودک شروع به درآمدن کرده باشد، کودک را از شیر شب بگیرید. همچنین لازم است مصرف بیش از حد مواد غذایی شیرین، شکلات، کلوچه، نوشابه، بیسکویت و هر ماده غذایی که حاوی قند است را محدود کنید. این مواد می‌توانند به سلامت دندان و دهان کودک آسیب جدی وارد کنند.
روش‌های دیگری نیز برای جلوگیری از این عارضه وجود دارد که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
· نوشیدن آب در طول روز جهت مرطوب نگهداشتن دهان و شستن ذرات غذا
· مراجعه منظم به دندانپزشک اطفال
· عدم استفاده از قاشق و غذای مشترک
· مسواک زدن منظم با خمیردندان مناسب کودکان
· نخ دندان کشیدن بعد از ۲ سالگی
روش‌های درمان پوسیدگی
پوسیدگی دندان شیری یکی از شایع‌ترین بیماری‌های دندان در کودکان است. درمان به موقع نقش مهمی در جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی دارد. بسته به شدت پوسیدگی درمان‌های مختلفی برای این مشکل وجود دارد:
· بازسازی و ترمیم دندان‌ها
· برداشتن پلاک‌ها
· فلوراید تراپی
· جراحی در موارد پیشرفته پوسیدگی
· سیلانت‌های دندانی
· عصب‌کشی دندان شیری
· کشیدن دندان و قرار دادن فضانگهدار
عوارض پوسیدگی در کودکان
در صورتی که دندانهای شیری کودک دچار پوسیدگی شود و اقدامی به موقع برای درمان آن انجام نشود، عوارض زیادی می‌تواند به همراه داشته باشد.
· کاهش اعتماد به نفس و زیبایی: از آنجایی که دندانهای شیری مسیر و نحوه شکل‌گیری دندانهای دائمی را مشخص می‌کنند، تاثیر مستقیمی روی چهره و اعتماد به نفس شخص در آینده دارد.
· مشکلات تغذیه‌ای و جویدن: در صورتی که دندان کودک دچار پوسیدگی باشد، ممکن است هنگام جویدن درد داشته باشد و از خوردن غذا امتناع کند.
· مشکلات تکلم: واژه‌ها با به کارگیری دندان‌ها، زبان و لب‌ها ادا می‌شوند. وجود مشکل و از دست دادن دندانهای شیری باعث مشکل در ادای برخی از کلمات می‌شود؛ در نتیجه بسیاری از مشکلات گفتاری ناشی از همین مساله است.
· ایجاد مشکل برای رشد دندانهای دائمی: در صورتیکه پوسیدگی به موقع درمان نشود و نیاز به کشیدن دندان باشد، لازم است برای عدم ایجاد مشکل برای رویش دندانهای دائمی از فضانگهدار استفاده شود.
· مشکلات فک و دهان: از آنجایی که حالت و قدرت عضلات فک کودک متاثر از دندانهای شیری است، پوسیدگی و از بین رفتن این دندان‌ها باعث بروز مشکلات فک و دهان می‌شود.
زمان مراجعه به دندانپزشک
بهتر است از ۶ ماهگی نوزاد خود را به دندانپزشک برده تا مراقبت‌های دوره‌ای از دندان‌ها در این سن آغاز شود و از پوسیدگی دندان کودکان پیشگیری شود. دندانهای کودک هر ۶ ماه یکبار باید توسط دندانپزشک معاینه و چکاپ شود. با معاینات دوره‌ای منظم، در صورت به وجود آمدن پوسیدگی به موقع متوجه آن خواهید شد.
نتیجه‌گیری
دندانهای شیری از جهات مختلفی برای کودکان اهمیت دارند. این دندان‌ها نقش مهمی در تکلم، تغذیه و به طور کلی در سلامت کودک دارند. به همین دلیل مراقبت و نگهداری از آن‌ها بسیار مهم است. با اقداماتی ساده مانند قطع شیر شبانه بعد از دندان درآوردن، مصرف غذاهای سالم، مسواک زدن منظم و چکاپ‌های دوره‌ای مرتب توسط دندانپزشک می‌توان از سلامت دندانهای شیری کودک اطمینان حاصل کرد.
طنین بهداشت پارس با سابقه‌ای بالغ بر ۲۵ سال و با استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌ها به تولید محصولات بهداشتی برای همه سنین به خصوص کودکان پرداخته است. این مجموعه با دارا بودن ۱۰ برند زیر مجموعه همچون پاتریکس، اسکارد، دالکو، تورنتو، اسکارد و … اقدام به تولید و عرضه محصولات در بزرگ‌ترین فروشگاه‌ها نموده است. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با کارشناسان ما تماس حاصل نمایید.